북한에서 김씨일가가 등장하는 행사를 1호행사라고 하죠. 1호행사는 북한사람이라고 해서 누구나 참가할 수 있는 게 아닙니다. 김씨일가를 아주 먼 곳에서 형상만이라도 볼 수 있는 행사에 참가하려면 혁명의 수도 평양에서 사는 특권 정도는 있어야 하죠.
사실 저는 함경북도 청진 출신이라 1호행사에 참가해 본 적은 없습니다. 하지만 저 역시 김씨일가를 위해 눈물을 흘린 경험은 있죠. 지금도 생생히 기억나네요. 바로 김일성주석 사망 때였습니다. 당시 인민학교를 다녔었는데, 비가 축축히 내리는 날이었죠. 평소와 달리 교실로 들어오자마자 교탁 밑으로 들어가 한참을 훌쩍이던 선생님은 무슨 일인지 몰라 놀란 숨죽이고 놀란 눈을 하고있는 아이들을 향해 ‘우리의 위대한 수령 김일성 원수님께서 서거하셨습니다‘라고 말씀하셨죠. 선생님의 말이 끝나고 2초 흘렀을까… 누가 먼저라고 할 것도 없이 ‘왕’ 하고 30명 전원이 동시에 울음을 터트렸고 그렇게 교실 안은 울음바다가 됐었습니다. 당시 아이들 나이 고작 10살 정도였는데, 책상을 내리치며 우는 아이도 있었죠.
94년 당시 한국에서도 김일성 사망 소식과 함께 북한주민들의 반응이 소개됐었다고 합니다. 전국민이 상복을 입고 커다랗게 우뚝 선 동상 앞으로 몰려들어 콘크리트 바닥에 엎드려 우는 모습은 한국사람들 뿐만 아니라 전 세계인들에게 충격적이고 기이한 모습으로 각인됐습니다.
물론 아주 옛날 왕조시대에는 왕이 승하하시면 백성들이 함께 통곡하거나 왕의 용상을 뵙는 것만으로도 성은이 망극하여 가문의 영광으로 여기기도 했죠. 하지만 현대사회 들어서 대부분 국민의 투표로 당선된 지도자는 일을 잘하면 환호와 지지를 받지만 반대의 경우 비판과 질책도 감수해야 하는 위치입니다. 북한은 만성적인 식량난과 인간으로서의 모든 권리와 자유가 철저히 억압된 사회입니다. 그럼에도 할아버지, 아버지를 거쳐 젊은 지도자가 된 김정은 역시 여전히 국민들로부터 환호의 눈물을 받고 있으니 외부에서는 북한사람들의 그 눈물이 정말 진심인가 믿어지지가 않는 듯 합니다.
보통 눈물이라는 건 극한의 감정에서 나오게 되잖아요. 너무 기쁘거나 너무 슬프거나… 감정은 억지로 만들어내기 어려운 거라 배우들조차 눈물연기는 쉽지 않다고 합니다. 하지만 북한에서 살려면 마음만 먹으면 눈물이 나오는 능력도 필요하다고 답해야 할 것 같네요.
Từ vựng:
혁명: cách mạng, cuộc cách mạng
특권: đặc quyền, quyền lợi đặc biệt
생생히: hiển hiện, mồn một, một cách sống động
교탁: bàn giáo viên
훌쩍이다: khịt khịt, sụt sịt
숨죽이다: nín thở, nghẹt thở
서거하다: từ trần, qua đời
터트리다: vỡ, làm nổ
내리치다: đập xuống, giáng xuống, trút xuống
상복: tang phục, áo tang, trang phục tang lễ
커다랗다: khổng lồ, đồ sộ rất lớn
몰려들다: bị lùa vào, bị dồn vào
콘크리트: bê tông
기이: kỳ dị, lạ thường, khác thường
왕조 시대: thời đại vua chúa
승하하다: (nhà vua) băng hà
통곡하다: khóc than, khóc lóc thảm thiết
망극하다: tột cùng, tột bực
질책: sự khiển trách, sự mắng mỏ
식량난: nạn thiếu lương thực
철저히: một cách triệt để, một cách trọn vẹn
억압되다: bị áp bức, bị cưỡng bức
억지로: một cách cưỡng ép
마음만 먹으면: khi muốn
Dịch tiếng Việt:
Ở Triều Tiên, sự kiện gia đình họ Kim xuất hiện được gọi là sự kiện hàng đầu. Không phải ai cũng có thể tham gia sự kiện hàng đầu, ngay cả khi họ là người Triều Tiên. Để tham gia vào một sự kiện mà bạn thậm chí chỉ có thể nhìn thấy gia đình Kim từ xa, bạn cần phải có đặc quyền sống ở Bình Nhưỡng, thủ đô của cuộc cách mạng.
Thực ra tôi đến từ Cheongjin, tỉnh Bắc Hamgyong nên tôi chưa từng tham gia sự kiện hàng đầu. Nhưng tôi cũng có kinh nghiệm rơi nước mắt vì gia đình họ Kim. Tôi vẫn nhớ nó một cách rõ một một. Đó là lúc Chủ tịch Kim Il-sung qua đời. Lúc đó tôi đang học trường Nhân dân, hôm đó là một ngày mưa ẩm ướt. Khác với thường lệ, cô giáo vừa bước vào lớp đã chui xuống gầm bàn và khóc nức nở rất lâu, nói với các học sinh đang nín thở nhìn bàng hoàng, không biết chuyện gì đang xảy ra: ‘Vị lãnh tụ vĩ đại của chúng ta, Nguyên soái Kim Il-sung đã qua đời.’ Chắc 2 giây trôi qua sau khi cô giáo vừa nói xong? Không cần nói ai là người đầu tiên, cả 30 người cùng lúc bật khóc và cả lớp học trở thành biển nước mắt. Những đứa trẻ lúc đó chỉ khoảng 10 tuổi, có đứa đập bàn và khóc.
Người ta nói rằng vào năm 1994, phản ứng của người dân Triều Tiên đã được đưa đến Hàn Quốc cùng với tin tức về cái chết của Kim Il-sung. Cảnh tượng người dân khắp cả nước mặc đồ tang, chen chúc trước bức tượng cao, nằm trên sàn bê tông và khóc đã in dấu ấn như một cảnh tượng gây sốc và kỳ lạ không chỉ đối với người dân Hàn Quốc mà cả người dân trên toàn thế giới.
Tất nhiên, vào thời đại vua chúa xa xưa, khi một vị vua băng hà, dân chúng sẽ cùng nhau than khóc, hoặc chỉ cần nhìn thấy sự xuất hiện của nhà vua đã là một đại phúc và được coi là vinh dự cho gia đình. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, hầu hết các nhà lãnh đạo được bầu theo phổ thông đầu phiếu, họ sẽ nhận được sự cổ vũ và ủng hộ nếu làm tốt công việc, còn nếu không làm tốt, họ sẽ có nguy cơ phải chịu sự chỉ trích, khiển trách. Triều Tiên là một xã hội thường xuyên thiếu lương thực và mọi quyền lợi, tự do đều bị đàn áp hoàn toàn. Tuy nhiên, Kim Jong-un, người đã trở thành nhà lãnh đạo trẻ sau khi lên chức nhờ ông nội và cha, vẫn đang nhận được những giọt nước mắt cổ vũ của người dân nên người ngoài không thể tin rằng những giọt nước mắt của người dân Triều Tiên là chân thành thực sự.
Thông thường, nước mắt đến từ những cảm xúc tột độ. Vui quá hay buồn quá… Rất khó để ép buộc cảm xúc nên ngay cả diễn viên cũng nói rằng diễn xuất trong nước mắt không hề dễ dàng. Tuy nhiên, tôi nghĩ mình phải trả lời rằng nếu muốn sống ở Triều Tiên, bạn cần có khả năng khóc bất cứ khi nào bạn muốn.
